Sud ponovo poništio ekološku dozvolu za MHE „Sutjeska 2B”

Presudom Okružnog suda Banja Luka, dana 9. aprila 2025. godine poništena je obnovljena ekološka dozvola za malu hidroelektranu „Sutjeska 2B” na rijeci Sutjesci na osnovu tužbe Centra za životnu sredinu koja je pokrenuta zbog niza nepravilnosti napravljenih u samom procesu obnove ekološke dozvole, a koje je vodilo Ministarstvo prostornog uređenja, građevinarstva i ekologije Republike Srpske.

Razloge poništenja sud nalazi u nedostatku procesnih radnji na osnovu kojih bi se utvrdila promjena vlasnika ove hidrocentrale, s obzirom da je vlasnik i lice ovlašteno za zastupanje nekoliko puta mijenjano u toku važenja ekološke dozvole. Sud smatra da se sadašnji vlasnik HIDROENERGY d.o.o. Laktaši trebao pridržavati procedure obavještavanja prema Ministarstvu prostornog uređenja, građevinarstva i ekologije RS oko promjene vlasnika, a to u toku postupka nije urađeno na pravilan i zakonit način.

“Ova presuda jedna je u nizu presuda koje je dobio Centar za životnu sredinu, i predstavlja još jedan dokaz da nadležno Ministarstvo rješava predmete na bazi pogrešnih i nepotpunih utvrđenih činjenica, što često dovodi do toga da takve odluke budu i poništene od strane suda. Pozivamo nadležno minstarstvo da prilikom odlučivanja o Studijama uticaja na životnu sredinu i ekološkim dozvolama cijeni sve relevatne činjenice i okolnosti koje utiču na drugačije donošenje odluke”, istakao je Ratko Pilipović, pravni savjetnik u Centru za životnu sredinu.

Centar za životnu sredinu je godinama vodio kampanju za očuvanje Nacionalnog parka Sutjeska i zaustavljanje gradnje planiranih malih hidroelektrana unutar parka. Poslije nekoliko godina pravne borbe, istraživanja područja i dokazivanja njegove vrijednosti, zajedno sa građanima i istraživačima, obustavljena je gradnja planiranih pet malih hidroelektrana unutar parka.

Međutim, to nije bio kraj borbe, jer je kasnije uslijedilo planiranje drugih energetskih projekata na granicama nacionalnog parka.

Kada je riječ o maloj hidroelektrani „Sutjeska 2B”, prva pravna pobjeda po tužbi Centra za životnu sredinu je stigla kada je po presudi Okružnog suda u Banjaluci odlučeno da se ukida javni interes za njenu izgradnju, a koji je utvrđen odlukom Vlade RS iz 2019. godine.

Trenutno se na prostoru rijeke Sutjeska i njene pritoke Jabušnica, grade tri male hidroelektrane, a planirana je izgradnja još dvije, od kojih je jedna upravo Sutjeska 2B, kojoj je poništena ekološka dozvola i za koju je ukinuta odluka o javnom interesu. Ovih pet elektrana se nalaze u samoj blizini Nacionalnog parka, a neke od njih su na samoj granici, kao što je slučaj sa elektranama na rijeci Jabušnica, čiji tok razdvaja područje Nacionalnog parka kao zaštićenog područja od područja koje nije u ovom obuhvatu. 

Vladimir Topić, koordinator programa energija i klimatske promjene u Centru za životnu sredinu navodi da je trenutno na djelu velika devastacija gornjeg toka rijeke Sutjeske, kao i rječice Jabušnice.

“Sutjeska kao jedna od zadnjih netaknutih rijeka i to prve kategorije, trenutno doživljava veliki pritisak u vidu devastacije i uništavanja”, navodi Topić.

Nacionalni park Sutjeska je najstariji i najveći nacionalni park u Republici Srpskoj i dom je jednoj od posljednjih prašuma u Evropi. Riječ je o našem najvećem i najstarijem nacionalnom parku, u kojem kanjoni rijeka Sutjeska i Hrčavka zajedno sa prašumom Perućica predstavljaju stanište mnogih ugroženih i endemskih vrsta, te vrsta od evropskog i međunarodnog značaja.

(BN) Foto: Andrija Vrdoljak